عنوان: کیفیت سنجی غیرمخرب مواد خوراکی در ایران: سه دهه تلاش پژوهشی
دکتر سعید مینایی استاد گروه مهندسی بیوسیستم دانشگاه تربیت مدرس
کاربَستِ روش‌های غیر مخرب برای آزمودن کیفیت مواد خوراکی در ایران، با بهره‌گیری از روش‌های ساده مانند پردازش تصاویر رنگی در اواخر دهه ۷۰ شمسی آغاز شد. امروز گستره کیفیت سنجی در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی شامل بکارگیری فناوری‌های متنوعی همچون بینی الکترونیک، صوت سنجی و بررسی‌های ارتعاشی و هسته ای می‌شود. به موازات تلاش‌های بین المللی، در دهه گذشته توجه محققان ایرانی نیز به سوی موضوع مهم تقلب سنجی در مواد خوراکی جلب شده است. در این راستا بررسی‌های خوبی برای سنجش غیرمخرب تقلب در خوراکی‌ها و چاشنی‌های بومی صورت گرفته است.
علی رغم فعالیت‌های پیشرو پژوهشگران ایرانی در این زمینه، جای کار بسیاری برای بهره‌برداری صنعتی از دستاوردهای پژوهشی وجود دارد.
عنوان: روش‌های پیشرفتة آزمون‌های غیر مخرب
رادیوگرافی صنعتی دیجیتال: توانمندی‌ها و چالش‌ها
دکتر امیر موافقی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای
در سال‌های اخیراستفاده از روش‌های جدید و پیشرفته آزمون‌های غیر مخرب بیش از پیش مرسوم گشته است و توانمندی‌های برتر این روشها موجب افزایش توانمندی‌های روش‌های غیر مخرب در بازرسی فنی گشته است. از جملة این روشها می‌توان یه روش‌های پیشرفته UT نظیر TOFD و Phased Array ، روش‌های پیشرفته ET نظیر PEC و روش‌های پیشرفتة رادیوگرافی نظیر رادیوگرافی دیجیتال و CT اشاره کرد.
حدود دو دهه از بکارگیری رادیوگرافی دیجیتال در صنعت می‌گذرد و امروزه این روش بصورت یک روش روتین در برخی از تست‌ها استفاده می‌شود. رادیوگرافی دیجیتال موجب افزایش قابل توجه سرعت تست و کاهش مواد مصرفی و همچنین امکان بکارگیری انواع روش‌های کامپیوتری (نظیر هوش مصنوعی) برای شناسائی عیوب می‌گردد. این روش قابلیت‌های جدید با توانمندی تشخیص بهتر عیوب را به کمک پردازش تصویر در تست‌ها به بازرس فنی می‌دهد.
هر چند که بکارگیری روش رادیوگرافی دیجیتال افزایش کارآئی تست رادیوگرافی را به دنبال خواهد داشت اما این روش، چالش‌ها و مشکلات مخصوص بخود را نیز به همراه خواهد داشت. افزایش هزینة سرمایه‌گزاری اولیه، پیچیدگی ذاتی سیستم دیجیتال، حساسیت بیش از حد به فوتون‌های کم انرژی و برخی مشکلات اجرائی در هنگام بکارگیری تجهیزات دیجیتال وجود دارند که باید برای کارآئی بهینه سیستم رادیوگرافی صنعتی دیجیتال رفع شوند.